Gehuwde en geregistreerde partners hebben bij echtscheiding volgens de wet recht op pensioenverevening:

bij echtscheiding komt de helft van het tijdens het huwelijk opgebouwde ouderdoms- en nabestaandenpensioen aan de ander toe. De echtgenoot die recht heeft op verevening verkrijgt een rechtstreeks recht op uitbetaling jegens de uitvoerder van de pensioenregeling. De partners kunnen hun recht op verevening geheel of deels buiten werking stellen in hun huwelijkse of partnerschapsvoorwaarden of een echtscheidingsconvenant.

Directeur-grootaandeelhouders (dga) brachten hun pensioen vaak onder in hun eigen B.V. Door de rechter is echter een aantal jaren geleden al bepaald dat de redelijkheid en billijkheid tussen ex-partners ertoe leidt dat van de ex-partner niet kan worden verwacht dat het pensioen afhankelijk blijft van het beleid van de dga in zijn onderneming. De dga moet daarom de te verevenen pensioenaanspraak onderbrengen bij een externe pensioenverzekeraar. Afstorten kan alleen achterwege blijven als daardoor de continuïteit van de onderneming in gevaar komt.

Een recente uitspraak van de Hoge Raad gaat over de waarde van het pensioen dat moest worden afgestort: is dat de waarde op het tijdstip van echtscheiding of de commerciële waarde ten tijde van de afstorting?

Deze uitspraak is van belang omdat beide bedragen niet gelijk hoeven te zijn. Daardoor kan het af te storten bedrag afwijken van het bedrag dat uiteindelijk verschuldigd is.

Het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden had geoordeeld dat moet worden uitgegaan van de commerciële waarde van het aan de vrouw toekomende deel van de pensioenaanspraken op het tijdstip van echtscheiding. De Hoge Raad oordeelt genuanceerder. Weliswaar is volgens de wet het tijdstip van echtscheiding bepalend voor het aan de andere echtgenoot toekomende deel van de pensioenaanspraak. Indien en voor zover de pensioenopbouw in eigen beheer plaatsvindt moet de rechtspersoon die de pensioentoezegging doet er echter voor zorgdragen dat hij te zijner tijd in beginsel over voldoende kapitaal daarvoor kan beschikken. In verband hiermee dient het benodigde kapitaal te worden berekend naar de commerciële waarde van de pensioenaanspraak ten tijde van de afstorting.

Dit brengt volgens de Hoge Raad mee dat naar het tijdstip van echtscheiding bepaald moet worden wat de hoogte is van de pensioenaanspraak van de tot verevening gerechtigde echtgenoot is, maar dat de commerciële waarde van die aanspraak – het bedrag dat nodig is om die pensioenaanspraak bij een externe pensioenverzekeraar te verzekeren – bepaald moet worden naar het tijdstip van afstorting door de rechtspersoon.

Als er op het moment van afstorting onvoldoende kapitaal aanwezig is in de rechtspersoon om de commerciële waarde van beide pensioenaanspraken te dekken, dan moeten de ex-partners het tekort in beginsel delen. De rechter kan het tekort echter anders verdelen, met name als het tekort aan de vereveningsplichtige echtgenoot is toe te rekenen.

Bron: Hoge Raad 14 februari 2020, ECLI:NL:HR:2020:276, 19/00187

Over de Grens, 03-04-20, door Marijke Vervoort

Jurriaan van Steen, 7 juni 1985 – 4 april 2020

 “Ik wilde ik kon u iets geven
tot troost diep in uw leven,
maar ik heb woorden alleen,
namen, en dingen geen. “

Dit schreef de dichter Herman Groter en dit enkel is wat ik kan geven bij deze, voor ons allemaal, onbegrijpelijke gebeurtenis. Woorden alleen, meer niet. En welke woorden passen dan bij deze situatie? Ik denk daarbij aan de volgende drie woorden.

       1) De Kantoor woorden
Jurriaan heeft jaren voor ons kantoor gewerkt als belastingadviseur. Hij was een vrolijk en opgewekt mens met uitstekende sociale vaardigheden. Zijn kantoor-woorden werden ingezet om onze cliënten, voor namelijk piloten die in het buitenland werken, duidelijk te maken in welk land er belasting betaald moest worden. Ja, onze cliënten begrepen zijn woorden, want helder was zijn antwoord. Ik herinner mij de prestentatie voor een groep piloten waarin hij op natuurlijke wijze de ingewikkelde materie aan de hand van een aantal afbeeldingen voor het voetlicht bracht. De piloten gingen gerustgesteld naar huis, vertrouwden op zijn woorden.

       2) De Gezellige woorden
De woorden werden niet alleen ingezet voor onze cliënten maar ook voor het praatje bij de koffie, de gezellige woorden. Hij kon smakelijk vertellen over zijn belevenissen in het weekend, zijn activiteiten voor de scouting en over Wietske die toen in zijn leven kwam. De woorden buitelden van vrolijkheid over ons heen. Hij hield van het woord, de kantoorstilte, die ook nodig is, kon hem niet altijd boeien.

       3) De Vaktechnische woorden
De juridische-en fiscale woorden waren soms moeizaam te begrijpen en te doorgronden. Logisch, want in de tijd dat hij met ons werkte, werkte hij voor het kantoor van Frans van Mierlo, dus het kantoorleven, in Haarlem en Zaandam, vergde veel van zijn concentratie. Kortom werken, nieuwe liefde, familie, scounting, en ook nog studeren. Dat laatste was soms wat veel gevraagd. De woorden uit het wetboek zijn uiteindelijk onderdeel geworden van zijn leven en zo mocht ik in november 2019 aanwezig zijn bij zijn buluitreiking in Groningen, een dierbare herinnering.

De afscheidswoorden
Jurriaan is overleden. Met welke woorden neem ik nu afscheid? Welke woorden zijn er nu voor Wietske, Pepijn, Karoline en de andere dierbaren? Woorden spreek ik tot jullie en u allen, die ik ook sprak bij het overlijden van mijn ouders, woorden van de dichter Wislawa Szymborska, die ons blijvend aan het leven van Jurriaan zullen herinneren.

“Er is geen leven dat nooit,
al was het maar een ogenblik,
onsterfelijk is geweest.
De dood
komt altijd dat ene ogenblik te laat.
Vergeefs rukt hij aan de knop
van de onzichtbare deur.
Wat iemand achter zich heeft,
kan hij nooit terugnemen. “

(uit Over de dood zonder overdrijving, Wislawa Szymborska)

Dank Jurriaan voor alles wat jij voor mij, ons kantoor en onze cliënten betekent hebt.
Amsterdam, 6 april 2020, Marijke Vervoort