Vermogensverschuiving binnen huwelijk: een schenking?
Vermogensverschuiving binnen huwelijk: een schenking?
Door het aangaan of wijzigen van een algehele of beperkte huwelijksgemeenschap treden vermogensverschuivingen tussen de echtgenoten op. Goederen die eerst privé-eigendom van de ene echtgenoot waren worden door het huwelijk gemeenschappelijk of andersom.
Een belangrijke vraag is of dergelijke vermogensverschuivingen (belastbare) schenkingen van de ene aan de andere echtgenoot inhouden.
Tot dusverre was het standpunt dat dit niet het geval is als een algehele gemeenschap van goederen werd aangegaan waarin iedere echtgenoot voor 50% gerechtigd is. Voor een beperkte gemeenschap was dit onzeker.
Vanaf 2018 is de algehele gemeenschap van goederen vervangen door een beperktere gemeenschap van goederen. Wie na 1 januari 2018 trouwt zonder huwelijkse voorwaarden, trouwt in een beperkte gemeenschap van goederen. Juist daarom is het van belang te weten wat de gevolgen voor de Successiewet zijn.
De Staatssecretaris heeft nu voor een enkele situaties vastgelegd dat geen sprake van een belastbare schenking.
Geen huwelijkse voorwaarden
Uitgangspunt voor toepassing van de Successiewet is dat het aangaan van een huwelijk zonder huwelijkse voorwaarden geen schenking is. Dit geldt voor huwelijken in de beperkte gemeenschap van goederen die per 1 januari standaard is en gold voor huwelijken in algehele gemeenschap van goederen die voor die datum zijn gesloten. In deze gevallen zijn de echtgenoten immers in gelijke delen tot de gemeenschap gerechtigd.
Wel huwelijkse voorwaarden
Echtgenoten kunnen er voor kiezen om huwelijkse voorwaarden op te stellen (voorafgaand aan of staande hun huwelijk) of te wijzigen. Als zij dat doen dan kan sprake zijn van een schenking.
Voor de toepassing van de Successiewet is geen sprake van een schenking tussen de echtgenoten
als zij:
besluiten om hun huwelijkse voorwaarden om te zetten in een wettelijke standaard (beperkte) gemeenschap van goederen;
voorafgaand aan hun huwelijk huwelijkse voorwaarden opstellen waarbij een algehele gemeenschap van goederen wordt aangegaan;
tijdens het huwelijk huwelijkse voorwaarden opstellen of wijzigen waarbij een algehele gemeenschap van goederen ontstaat.
In al deze gevallen geldt echter wel dat de echtgenoten voor gelijke delen in de gemeenschap gerechtigd moeten zijn.
Naast deze gevallen maakt de staatssecretaris nog de volgende twee uitzonderingen.
Finaal verrekenbeding
Als echtgenoten huwen buiten iedere gemeenschap en in de huwelijkse voorwaarden een wederkerig verplicht finaal verrekenbeding opnemen op grond waarvan bij echtscheiding en/of overlijden de vermogens worden verrekend alsof er sprake is van een gemeenschap van goederen, is geen sprake van een (belastbare) schenking.
Algehele gemeenschap met ongelijke delen
Als één van beide echtgenoten direct voorafgaand aan het aangaan van of het wijzigen in een algehele gemeenschap van goederen meer vermogen bezat dan de andere echtgenoot, leidt een andere verdeelsleutel dan 50-50 niet tot een belastbare schenking. Voorwaarde is wel dat de meestvermogende echtgenoot gerechtigd blijft tot tenminste 50 % van de gemeenschap en niet meer dan het percentage dat hij al bezat. Deze uitzondering werkt ook via een finaal verrekenbeding dat voor of tijdens huwelijk is aangegaan.
Beperkte gemeenschap
Behalve voor de standaard beperkte gemeenschap biedt het besluit van de staatssecretaris geen soulaas. Het gaat alleen over het aangaan van een algehele of een wettelijke gemeenschap. De gevolgen voor de beperkte gemeenschap blijven verder onzeker. Het aangaan of wijzigen daarvan kan soms (dus) wel leiden tot een schenking.
Behalve in de situatie dat een huwelijk wordt aangegaan zonder het maken van huwelijkse voorwaarden (= wettelijke (beperkte) gemeenschap), dient dus vooralsnog voorzichtig te worden omgegaan met het aangaan of wijzigen van een beperkte huwelijksgemeenschap.