Bitcoin en ander cryptovaluta

Bitcoins en andere cryptovaluta
De wereld kent inmiddels verschillende cryptovaluta, waarvan de bekendste wel de bitcoin is. Controversieel, zeker. Een hype? In elk geval regelmatig in het nieuws, in gunstige of ongunstige zin.

Een wellicht spannend, maar ook vervelend gegeven is dat veel omtrent de bitcoin nog onduidelijk is. Want wat is een bitcoin eigenlijk? En als je bitcoins ‘hebt’, wat doe je er dan mee (behalve rijk worden) en – wellicht belangrijker – hoe kijkt de overheid (vooral de fiscus) daarnaar?

In kort bestek is het lastig om uit te leggen wat een bitcoin eigenlijk is. Een bitcoin ontstaat kortgezegd door deze te ‘minen’ en kan worden gezien als een een unieke reeks cijfers en letters op iemands harde schijf, een computerbestand, dat via de blockchain verder kan worden ‘overgedragen’. Dat is de techniek.

Belangrijker is echter hoe een bitcoin moet worden gekwalificeerd binnen ons recht: is het een goed, een ruilmiddel, geld, een vermogensrecht? Kun je er eigenar of bezitter van zijn? Kan er beslag op worden gelegd? Kan de bitcoin naadloos worden ingepast in ons recht of zijn aanpassingen nodig?

Het antwoord op deze (juridische) vragen is van groot belang, niet in de laatste plaats om te kunnen bepalen of een bitcoin tot iemands inkomen, ondernemingswinst of vermogen behoort en of daarover (dus) belasting kan worden geheven.

Over het juiste antwoord bestaat tussen de juristen tot op heden verschil van mening. De mening dat  een bitcoin juridisch gezien geen geld is deelt eigenlijk iedereen wel. Eerder is het een ruilmiddel, zoals ‘barteringeenheden’ (vergelijkbaar met ‘lets’ in het Local Exchange Trading System), waarvan de Hoge Raad vindt dat het vermogensbestanddelen zijn. Belangrijker is de vraag of bitcoins binnen ons huidige vermogensrecht kunnen worden gekwalificeerd als vermogensrechten. Hoewel een aantal juristen meent dat dit mogelijk is en ook een (enkele) rechtbankuitspraak in deze richting wijst, is deze discussie nog allerminst beslecht.

De belastingdienst gaat uit van ruimere definities dan het civiele recht en heeft deze discussie alvast de stelling betrokken dat een bitcoin een vermogensrecht is en dat daarover dus belasting kan worden geheven.

In het algemeen zal het gaan om aangifte in box 3 voor de inkomstenbelasting. Daarin moeten ook ‘overige vermogensrechten’ worden aangegeven. Cryptovaluta, zoals bitcoins en andere virtuele betaalmiddelen worden door de belastingdienst als zodanig gezien. De website van de belastingdienst zegt hierover: ‘U kunt deze virtuele betaalmiddelen alleen gebruiken als betaalmiddel op internet. U geeft van deze middelen de waarde in het economisch verkeer aan op 1 januari van het jaar van aangifte. Aangezien er verschillende koersen zijn, geldt de koers van het meest gebruikte omwisselplatform’.

Echter niet alleen het ‘bezit’ van bitcoins is (in box 3) belast. Ook het ‘minen’ in bitcoins is belast, namelijk als inkomen in box 1 en hetzelfde geldt voor de handel in bitcoins. Als deze activiteiten plaatsvinden in een BV dan zijn resultaat en uitkeringen eveneens belast (Vpb/box2).

Het wachten is op meer duidelijkheid over de juridische status van de bitcoin. Hopelijk komt deze snel! In de tussentijd geldt het standpunt van de fiscus.